روستای آهنگرکلا بزرگ، واقع در شهرستان سوادکوه استان مازندران، یکی از روستاهای کوهستانی با طبیعتی بکر و ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی است. با وجود موقعیت جغرافیایی ممتاز و منابع طبیعی غنی، این روستا همچون بسیاری از نقاط روستایی ایران با چالش‌های اقتصادی و اشتغال مواجه است.
۱. معرفی اجمالی روستا
آهنگرکلا بزرگ در دل کوه‌های البرز قرار دارد و از توابع بخش شیرگاه شهرستان سوادکوه است. این منطقه با پوشش جنگلی، منابع آبی، و خاک حاصلخیز، ظرفیت بالایی برای کشاورزی، دامداری، گردشگری و صنایع دستی دارد .
۲. ساختار اقتصادی سنتی
اقتصاد روستا عمدتاً بر پایه کشاورزی و دامداری سنتی بنا شده است. محصولات اصلی شامل برنج، سبزیجات، و میوه‌هایی مانند سیب و آلو هستند. دامداری نیز با پرورش گاو، گوسفند و طیور در سطح خانوادگی انجام می‌شود. با این حال، نبود زیرساخت‌های مدرن، محدودیت در دسترسی به بازار، و کمبود سرمایه‌گذاری موجب شده تا بهره‌وری این بخش‌ها پایین باقی بماند.
۳. وضعیت اشتغال و مهاجرت
طبق آمارهای ملی، اشتغال در مناطق روستایی ایران طی دو دهه اخیر با کاهش ۲۱ درصدی مواجه بوده است. سهم شاغلان روستایی از کل جمعیت شاغل کشور از ۳۵ درصد در سال ۱۳۸۴ به ۲۳.۲ درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. این روند در آهنگرکلا نیز مشهود است؛ بسیاری از جوانان به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب، به شهرهای اطراف مهاجرت کرده‌اند.
۴. چالش‌های اقتصادی
الف. نبود زیرساخت‌های صنعتی: در روستا هیچ واحد تولیدی یا صنعتی فعال وجود ندارد. این موضوع موجب شده تا فرصت‌های شغلی محدود به کشاورزی و دامداری باقی بماند.
ب. ضعف در بازاریابی محصولات: کشاورزان و دامداران محلی به دلیل نبود شبکه‌های توزیع و بازاریابی، مجبورند محصولات خود را با قیمت پایین به واسطه‌ها بفروشند.
ج. کمبود آموزش‌های فنی و حرفه‌ای: نبود مراکز آموزش مهارت‌های نوین مانند بسته‌بندی، فرآوری محصولات، یا گردشگری روستایی، مانع از توسعه اقتصادی شده است.
د. مهاجرت نیروی کار جوان: با کاهش جمعیت جوان، نیروی کار فعال در روستا محدود شده و میانگین سنی ساکنان افزایش یافته است.
۵. ظرفیت‌های توسعه
با وجود چالش‌ها، آهنگرکلا بزرگ ظرفیت‌های قابل توجهی برای توسعه دارد:
الف. گردشگری طبیعی: طبیعت بکر، جنگل‌های سرسبز، و چشم‌اندازهای کوهستانی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه گردشگری روستایی باشد. ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی، تورهای طبیعت‌گردی، و فروش صنایع دستی می‌تواند اشتغال‌زا باشد.
ب. صنایع دستی: با احیای هنرهای سنتی مانند بافت حصیر، گلیم، و چوب‌تراشی، می‌توان اشتغال خانگی ایجاد کرد و محصولات را به بازارهای شهری عرضه کرد.
ج. کشاورزی ارگانیک: با توجه به خاک حاصلخیز و منابع آبی، امکان توسعه کشاورزی ارگانیک وجود دارد که در بازارهای داخلی و خارجی تقاضای بالایی دارد.
د. انرژی‌های تجدید پذیر: نصب پنل‌های خورشیدی و استفاده از انرژی‌های پاک می‌تواند هزینه‌های خانوار را کاهش داده و اشتغال فنی ایجاد کند.
۶. نقش دولت و نهادهای حمایتی
در سال‌های اخیر، برخی نهادهای مردمی و دولتی مانند بنیاد برکت، بسیج سازندگی، و جهاد کشاورزی پروژه‌هایی در مناطق محروم اجرا کرده‌اند. با این حال، آهنگرکلا بزرگ نیازمند توجه ویژه در قالب:
- ایجاد صندوق‌های خرد روستایی برای اعطای وام‌های کم‌بهره به کارآفرینان محلی
- راه‌اندازی مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای با تمرکز بر مهارت‌های کاربردی
- توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و حمل‌ونقل برای اتصال بهتر به بازارهای شهری
۷. نمونه‌های موفق در روستاهای مشابه
در روستای فتح‌مقصود اردبیل، یک دامدار با استفاده از ظرفیت‌های محلی برای ۳۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است. این نمونه نشان می‌دهد که با حمایت مناسب و استفاده از ظرفیت‌های بومی، می‌توان تحولی در اقتصاد روستایی ایجاد کرد.
۸. پیشنهادات راهبردی
برای بهبود وضعیت اقتصاد و اشتغال در آهنگرکلا بزرگ، پیشنهاد می‌شود:
- تشکیل تعاونی‌های محلی برای تولید و فروش محصولات کشاورزی و صنایع دستی
- برگزاری جشنواره‌های محلی برای جذب گردشگر و معرفی فرهنگ روستا
- ایجاد پلتفرم‌های دیجیتال برای فروش آنلاین محصولات روستایی
- تشویق بازگشت مهاجران با ارائه تسهیلات و زمین برای فعالیت اقتصادی
روستای آهنگرکلا بزرگ با وجود چالش‌های اقتصادی، ظرفیت‌های قابل توجهی برای توسعه دارد. با برنامه‌ریزی دقیق، حمایت دولتی، و مشارکت مردمی، می‌توان این روستا را به الگویی موفق از توسعه پایدار روستایی تبدیل کرد. آینده این روستا در گرو توجه به منابع انسانی، بهره‌برداری هوشمندانه از طبیعت، و ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی نوین استذ.
